آرشیو بلاگ, مقالات

تاریخچه زیورالات

تاریخچه زیورآلات

همواره درطول تاریخ، جواهرات  و زیوآلات یک عنصر جهانی در آراستگی انسان بوده است.

یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که اولین جواهرها حدود چهل هزار سال پیش وجود داشته‌اند. انسان‌های اولین، زیورهایی از پر پرنده ‌ها، انواع استخوان، صدف و سنگریزه‌ های رنگی داشتند. سنگ‌های رنگی خیلی وقت‌ها شامل الماس هم می‌شدند و این الماس‌ها به خاطر زیبایی برترشان، معمولا به زیورهایی ظریف برای تزئین دست و صورت تبدیل می‌شدند. البته الماس تا وقتی که بشر به توانایی برش آن دست پیدا کرد معروف نشد. جایی در حدود سال ۱۳۰۰ میلادی، اروپایی‌ها توانستند الماس را ببرند و همه درخشش و زیبایی‌اش را دیدند.

چرا زیورآلات برای اولین بار ساخته شد و توسعه پیدا کرد؟

در ابتدا زیورآلات از صدف ها، سنگ، و استخوان های باقی مانده از زمان های قدیم ساخته شد. احتمالا در اوایل، هدف از استفاده زیورآلات و جواهرات، حفاظت در برابر خطرات زندگی و یا نشانه ای از موقعیت یا جایگاه خاص بوده است. بسیاری از موادی که این روزها به عنوان زیورآلات شناخته می‌شوند در گذشته ابزار کاربردی بودند. پین‌ها (سنجاق‌های تزئینی) و سنجاق سینه‌ها قطعاتی کاربردی بودند که لباس را محکم نگه دارند. آویزها و حلقه‌ها هم به عنوان نشانی از تشاخص، رده اجتماعی و قدرت به دست و گردن آویخته می‌شدند. با گذشت زمان، تکنیک های فلزکاری و تزیینات پیچیده تر شد. و یک قدم مهم در توسعه هنر ساخت زیوآلات برداشته شد.

 

زیورآلات کم کم به نماد تبدیل شدند. اما چه نمادهایی؟

جواهرات و زیورآلات آرام آرام به نمادی از ارتباط و تعهد انسان‌ها به یکدیگر بدل شدند. در قرن های گذشته برده‌ها همیشه دستبندها یا حلقه‌های خاصی به دست داشتند تا مشخص شود که به چه کسی تعلق دارند (اصطلاح غلام حلقه به گوش هم احتمالا از همین جا ریشه گرفته). حلقه‌های ازدواج هم نشان عشق و تعهد دو نفر به هم شناخته می‌شوند. در قرون وسطی در اروپا، تنها افراد طبقه ثروتمند و مقام‌های پرقدرت کلیسا حق داشتن استفاده از جواهرات را داشتند. جواهر نمادی بود از قدرت و ثروت (همین حالا هم تقریبا هست مگر نه؟). افراد عادی جامعه زیورآلات ارزان‌تری را برای رنگ و لعاب دادن به لباس‌های روزمره خود می‌پوشیدند. این روزها بعضی از قبایل آفریقایی هنوز حلقه‌های بزرگی در لبشان نگه می‌دارند و لب‌هایشان به همین دلیل تغییر شکل داده‌اند. این لب‌های بزرگ در جنگ‌ها مردها را ترسناک‌تر نشان می‌دهد و زنان را زشت می‌کند تا قبایل رقیب نتوانند آن‌ها را به عنوان غنیمت اسیر کنند. حتما شما هم گردن‌های بلند زنان آفریقایی را دیده‌اید. در بعضی از نقاط آفریقا هر سال یک حلقه به حلقه‌های دور گردن افراد اضافه می‌شود تا گردن در روند رشد تغییر شکل داده و بلندتر به نظر برسد.

 

 

 

 

زیورآلات و جواهرات در تمدن های مختللف:

تمدن مصر:

بیشترین استفاده از جواهرات در تاریخ مصر دیده می شود. کشف مقبره فرعون توت ‌عنخ‌ آمون گنج‌ها و جواهرات زیادی را نشان داد که به همراه او دفن شده بودند و حالا در موزه مصر به عنوان بزرگ‌ترین مجموعه طلا و جواهرات جهان قرار دارد.

تمدن مینوسی‌ها :

که مربوط به عصر برنزی می‌شوند یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌ها هستند که از طلا به عنوان جواهر استفاده می‌کردند. سپس به تمدن Phoenicia می‌رسیم که مرکز تولید و صادرات جواهرات در قرن هفتم و هشتم پیش از میلاد بودند.

تمدن یونان، روم و ایران باستان

تاریخ جواهرات یونان را نیز اگر نگاه کنیم به دلیل نادر بودن طلا تا قرن 6 و 7 پیش از میلاد در منطقه تاریخی آتیک یونان جواهرات به آن شکل معنای حقیقی نداشتند و این پادشاهی اسکندر کبیر در سرزمین‌های مختلف به ویژه مصر بود که به نوعی آغاز عصر جواهرات در یونان را پایه‌ریزی کرد.

در روم باستان استفاده از جواهرات تا حدی بود که تا زمان رنسانس نظیر آن دیده نشد. امپراتوری روم کانون توجه طلاسازان بود و طلای زیادی از کشورهای یونان و قاره آسیا به این منطقه آورده می‌شد.

در کشور ایران ساخت جواهرات از دو هزار سال پیش از میلاد با دانه‌ها و مهره‌های رنگی شروع شد و در دوره هخامنشیان کار با طلا یادگارهای زیادی از آن زمان به جا گذاشته است.

کشورهای غربی

اگر فرهنگ غرب را بررسی کنیم پس از این که دین مسیحیت در جاهای زیادی گسترش یافت و فرهنگ دفن مرده با جواهرات آن‌ها برداشته شد، از قرن هشتم به بعد استفاده از طلا و جواهرات رواج یافت.

براساس کتب تاریخی استفاده از جواهرات در کشورهای غربی در دوره رمانسک به ندرت بود.

در دوره رنسانس هنر جواهرسازی به ویژه در کشور ایتالیا به اوج خود رسید. اما پس از این دوران و در قرن هفدهم شیوه استفاده از جواهرات فرق کرد دلیل آن افزایش نگرانی‌ها در مورد برش زدن سنگ‌های قیمتی و همچنین تاکید به پرورش گل و گیاه بود تا عناصر تزئینی گیاهی برای طراحان جواهر اهمیت زیادی پیدا کنند زیرا که طراحی بر اساس فرم و شکل های طبیعی در آن دوره رواج داشت. در قرن هجدهم و در سال 1725 واردات زیاد الماس‌های برزیلی به اروپا دوباره استفاده از جواهرات را رونق بخشید.

انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم چه تحولی در نقش زیورآلات و جواهر ها داشت؟

انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم کاملا نقش جواهرات به عنوان شاخص رتبه اجتماعی را از بین برد و نتیجه انقلاب اجتماعی تولید جواهراتی بود که حتی طبقه متوسط قادر به تهیه آن بودند.

در قرن بیستم جنبش هنر نو در ابتدای جنگ جهانی اول به پایان خود رسید و شاید تعجب کنید بیشترین استفاده از جواهرات در زمینه‌های هنری نقاشی و جواهرسازی بود تا شکل جدید استفاده از این عناصر تزئینی به وجود آید.

شروع جنیش آرت دکو استفاده از جواهرات را به کل تغییر داد و استفاده از پلاستیک نیز به عنوان یک عنصر تزئینی مطرح شد.

کشورهای آسیایی

اگر از فرهنگ‌های غربی فاصله بگیریم در آسیای شرقی به چین می‌رسیم که مردم این کشور در هزاره دوم پیش از میلاد از سنجاق‌های سر استخوانی و ساخته شده از عاج فیل استفاده می‌کردند. به دنبال معرفی هنر گرانولاسیون(پیش بینی رفتار مواد)  در قرن دوم عصر فعلی در این کشور، استفاده از جواهرات در این کشور متحول شد.

حالا اگر کشور ژاپن را نگاه کنیم از اوایل 1000 سال پیش از میلاد تا قرن ششم عصر فعلی، جواهرات ژاپنی به طور کلی از اشیاء با شکل رایج آن‌ها بودند که معمولا بیشتر از یک اینچ طول نداشتند.

در این کشور از مهره‌های رنگی در گردنبندها استفاده می‌شد و در دوران باستان براساس سنت این کشور نه زنان و نه مردان حق استفاده از سنگ‌ها و فلزات قیمتی را به عنوان عناصر تزئینی نداشتند.

مردم شبه قاره هند که از کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش، سری‌لانکا و حتی نپال و میانمار تشکیل شده بود نیز از جواهرات بیشتر به شکل دستبند و حلقه استفاده می‌کردند.

اما بیشترین استفاده از جواهرات ساخته شده از طلا را در تاریخ مردم آسیای جنوبی می‌بینیم که بعدا روی فرهنگ مردم تبت، چین و هند تاثیر گذاشتند.

جواهرات میانمار بابت زیبایی که داشتند شهره عام و خاص بودند و مجسمه‌های بودا که امروزه در کشورهایی مانند لائوس، ویتنام و کامبوج وجود دارند به خوبی نشان می‌دهند در این کشورها چقدر جواهرات اهمیت بالایی داشته است.

قاره آفریقا

در پایان به قاره آفریقا اشاره می‌کنیم که در طول تاریخ در آن از نقره بیشتر از سایر فلزهای قیمتی استفاده شده است و حتی بعضی از جواهرات براساس هنرهای اسلامی ساخته می‌شدند. از جواهرات مرسوم در این قاره می‌توانیم به دستبند، گردنبند، حلقه و کمربند اشاره کنیم و کشورهایی مانند سودان، اتیوپی و منطقه بانتو با طلا جواهرات با کیفیتی می‌ساختند.

در نتیجه؛ ساخت و طراحی زیورآلات در جاهای مختلف دنیا بر اساس فرهنگ اون منطقه تکامل پیدا کرده و اصولا در اکثر تمدن ها از زیورآلات برای هر دو هدف زیبایی و نمادی برای سلامت استفاده می شد. مانند امروز ،از قدیم زیورآلات و جواهرات همیشه به عنوان سرمایه گزاری لوکس در نظر گرفته می شه که در طول زمان ارزش بیشتری پیدا می کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *